ماهی مهمترین نماد در افسانههای جهان و نماد باروری، زندگی، مرگ و همچنین معمولا نمادی فرخنده (خوشیمن) است. ماهی در پیوند با الههی مادر، ماه و اقیانوسهای نخستین است که همه چیز از آنها سرچشمه گرفته است.
رمز ماهی و آب و دریا، گویاترین زبان برای رسیدن به رسایی (تعالی) است. در قلمرو نمادشناسی، ماهی نماد حاصلخیزی و باروری است.
نقشهای بیشماری از ماهی را در بیشتر هنرهای ایرانی نیز میتوان دید. از آنجا که ماهی به آب زنده است، از گذشته تاکنون از نقش آن به عنوان نمودی از آب، آبادانی، تازگی و طراوت بهره برده شده است. همچنین ماهی، گاهی با نماد ایزدبانو آناهیتا به عنوان نشانی از برکت و باروری همراه شده است.
تصویر ماهی از گذشته تاکنون از نقوش درخور نگرش برای نقشاندازی روی صنایعدستی گوناگون از جمله فرش، ظرف، سفال، پارچه، سنگ و … بوده است که همهی این موارد نشان از اهمیت وجودی این جاندار و باور به نیکی و برکت آن دارد.